صاحبی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران (۹۱/۱۲/۱۵) : وفق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، زن میتواند تا مهریه به او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود. این امکان امتناع از انجام تعهد تا ایفای تعهد طرف مقابل در عقود معاوضی، “حق حبس” میگویند.
شرایط اعمال حق حبس
۱- مهریه حال باشد، برابر ماده ۱۰۸۳ قانون مدنی مهر میتواند کلا یا جزئاً حال یا به وعده باشد.
اگر مهر موجل باشد زوجه زمانی حق خواهد داشت مهر خود را مطالبه کند که زمان آن فرا رسیده باشد که در این وضعیت زوج نیز میتواند ایفاء وظایف زناشویی را از زوجه طلب نماید و در این شرایط زوجه نمیتواند به حق حبس خود استناد کند.
اما در حالتی که زوج ایفای وظایف زناشویی را از زوجه طلب نکند و زمان پرداخت مهریه هم رسیده باشد یا مهریه وعده دار نباشد ، زوجه می تواند از حق حبس خود استفاده کند.چون به موجب ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به محض وقوع عقد نکاح، زوجه مالک مهر میشود .
۲- زوجه قبل از اخذ مهریه به ایفاء وظایف زناشویی عمل نکرده باشد. برابر ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی، چنانچه زوجه قبل از گرفتن مهریه ، با میل خود ، از زوج تمکین خاص نماید، حق حبس وی ساقط و دیگر اجازه امتناع از تمکین و سایر وظایف زناشویی ندارد.
اعسار زوج و حق حبس:
اعسار زوج حق حبس زوجه را ساقط نمیکند چون به رغم اینکه در چنین حالتی مطالبه و وصول مهریه از زوج میسر نیست اما امکان گرفتن مهر با استفاده از حق حبس ملازمهای ندارد. مضافاً اینکه نباید پنداشت که احکام تقسیط مهریه به منزله تعیین اجل برای پرداخت مهریه است زیرا، اجلی که بدین شکل بر زوجه تحمیل میشود، دلالت بر اراده او بر سقوط حق حبس نیست.
علم زوجه بر اعسار زوج :
به نظر بعضی از حقوقدانان چنانچه زوجه در حین عقد مطلع باشد که زوج قادر به پرداخت مهریه نیست و با این وصف به عقد ازدواج وی درآید نه تنها نمیتواند به لحاظ عدم قدرت و استطاعت زوج بر پرداخت مهریه تقاضای بطلان عقد را بنماید بلکه مجاز به استفاده از حق حبس خود هم نیست لذا میبایست پس از عقد ، با درخواست زوج به ایفاء وظایف زناشویی اقدام نماید ، در غیر این صورت ناشزه محسوب میشود.
آثار اعمال حق حبس
اعمال حق حبس آثار و امتیازات ذیل را برای زوجه ایجاد میکند:
۱- زوجه تا دریافت کل مهریه مکلف به تمکین خاص و ایفاء وظایف زناشویی نمیباشد .
۲- در صورت تقسیط مهریه حق حبس زوجه تا اتمام پرداخت اقساط باقی میماند.
۳- اعمال حق حبس مسقط حق نفقه زوجه نیست .
نظرات شما عزیزان:
: مرتبه